مقدمه

معماری تئاتر یکی از پیچیده ترین و غنی ترین حوزه های طراحی معماری است. زمانی که کار طراحی چنین فضایی را آغاز می کنید با مسائلی مواجه می شوید که تنها با پاسخگویی به سوالات بنیادین می توانید راه حلی برای شان بیابید. سوالاتی از قبیل اینکه « چگونه می توان اتاقی طراحی کرد که با وجود بزرگ بودن، کوچک به نظر برسد؟» «چگونه باید در اتاق یک نقطه ی تمرکز ایجاد کرد؟» «چگونه گروهی از مخاطبین را چنان در فضا به جریان بیاندازیم که در مقام جمعی از انسان ها بتوانند یک احساس واحد را به شکل مشترک تجربه کنند؟» و «هندسه ی فضایی که به اشتراک گذاشته می شود چیست؟» اگر با این مسائل درگیر شوید و همه ی مهارت خود را به کار برید ممکن است به طراحی موفق دست یابید اما بدون در نظر گرفتن پرسش های بنیادین علی رغم در اختیار داشتن یک نمای شیک و مد روز و یا امکانات کافی برای تبلیغات بی شک در عمل شکست خواهید خورد.

 

تاریخچه

شکل گیری تئاتر به عنوان فضایی برای اجتماعات مردمی به 2500 سال پیش باز می گردد. تئاترهای باستانی روم و یونان تماشاچیان بی شماری را در فضاهای دایره ای و نیم دایره ای گرد هم می آورند. از زمان تئاترهای مرکزی عصر الیزابت تا اوایل قرن بیستم همه ی فضاهای نمایشی به یک شیوه ی واحد طراحی می شدند و در یک رابطه ی سه بعدی و زنده و با استفاده از جندین صحنه و بالکن محل استقرار تماشاچیان را تحت تاثیر قرار می دادند. بین سالهای 1920 تا 1970 با ورود ابزارهای نوینی چون آکوستیک و تکنولوژی های گوناگون و در نتیجه ی جنبش های مدرنیستی معماری تئاترها از تزئینات خالی و به فضاهایی عریان تبدیل شدند. در این دوره کلیه ی فضاهای تئاتر به شدت شخصی اند و ردیف های منظم تماشاچیان در فاصله ی زیادی از صحنه قرار دارند و اغلب در یک تراز ساخته می شوند این امر سبب سرد و بی روح شدن و نتیجتاً عدم موفقیت معماران در طراحی سالن های تئاتر در این دوره شده است. با نادیده گرفتن اصول طراحی آمفی تئاترهای باستان و بی توجهی به رابطه ی مستقیم میان جا نمایی تماشاچیان و انرژی ای که در سالن تئاتر انتقال می یابد و نیز روابط بازیگر و تماشاچی آسیب های زیادی به این شاخه از معماری وارد شد. بعد از دهه ی 1970 بود که مجدداً به این عناصر یعنی صمیمیت و رابطه ای نزدیک میان هنر پیشه و مخاطب که از مهمترین ارکان تئاتر باستان است توجه شد. تئاترهای متقدم با اینکه فاقد سیستم های تکنولوژیک امروزی بودند و در آن دوره هنوز انواع مختلف ویدئو و سیستم های تصویری که اسباب انفعال و خانه نشین شدن مخاطبین هستند وجود خارجی نداشت، ولی یک ویژگی بسیار مهم در آنها جلب نظر می کرد . این تئاترها «زنده» بودند ویژگی ای که رسانه های امروزی عاری از آنند.