جنبش باغشهر:

آلودگی شهر ها ، بحران اجتماعی ، کمبود مسکن و  سوء استفاده زمین خواران همه و همه بر مشکلات کلان شهر ها دامن میزد و مسولان و اندیشمندان را بر آن داشت تا به ارائه راهکار هایی برای برون رفت از بحران بپردازند،که این امر باعث آغاز جنبش باغشهر در اوایل قرن بیستم گردید.

 جنبش هنر و صنایع دستی از راه توسعه معماری بناهای عادی و به ویژه خانه های به سبک روستائی راه را برای کوششهایی در زمینه شهر سازی هموار کرد. فکر ایجاد باغشهر راه حلی بود که برای بسیاری از مسائل در شهر پیشنهاد شد. اساس این فکر بر این بود که مالکیت زمینهای بایر به شهر تعلق گیرد و عوائد حاصل از افزایش قیمت زمین از آن شهر باشد تا گسترش شهر دستخوش سودجوئی زمین خواران نشود.

این طرح راه حل معرفی شد برای برون رفت از مشکلات و محقق کننده آرزوی مردم برای زندگی در محیطی پاک و بدور از آلودگی بود.

 

هــــاوارد:

هاوارد پدر شهرهای جدید متولد کشور انگلیس که دارای تحصیلات رسمی محدود بود.وی در سن 21 سالگی به عنوان کشاورز به نبراسکا رفت ولی زود فهمید که کارمورد علاقه اش نیست سپس از استعداد تندنویسی خود استفاده کرد و به عنوان گزارشگر دردفتر روزنامه ودادگاه شیکاگو مشغول به کار شد.در سال1876به کشور خود بازگشت و بقیه عمر خود را به عنوان گزارش نویس پارلمان انگلیس گذراند.

 

هاوارد و ایده باغشهر:

وی هوادار جنبش سوسیالیست انگلیس بودو تحت تاثیر شدید کتابهای  (ترقی وفقر) هانری جورج و (نگاه به گذشته) ادوارد بلامی قرار گرفت وبه تحقیق در مورد مسایل و مشکلات اجتماعی پرداخت و کتاب خود را در سال 1898 با نام(فردا راهی صلح آمیز به سوی اصلاح اجتماعی) منتشر کرد.البته این کتاب در سال 1902 به عنوان (باغشهرهای فردا) ویرایش ومنتشر شد.

با توجه به عنوان کتاب ، پیشنهاد هاوارد اقدام به امری بزرگ بود، یعنی رهایی ازجنبه های مضر انقلاب صنعتی واز میان بردن محلات فقیرنشین وپرجمعیت که زاییده بسط لجام گسیخته صنعت بود. تمام این امورمی بایست طوری صورت گیرد که دشمنی هیچ دسته ای حتی مالکین را مطرح نسازد. وی می خواست ثروت عمومی را با تغییر کامل ارزش املاک اعتلاء دهد ودراین امر حتی منتظر نشد تا حزبی که با نظریات وی موافق است قدرت را دردست گیرد.

او اصلاح سیاسی و اجتماعی شهرهای متمرکز را در عدم تمرکز آنها می دانست و مساله اصلی برای او اصلاح اجتماعی بود.

هاوارد پیشنهاد کرد کارخانه ها به نواحی دست نخورده روستایی منتقل شوند ومردم برای کار وزندگی به این نقاط مهاجرت کنند. این همان موضوعی است که درکتاب فرانک لوید رایت نیز مطرح شده است.

با توجه به موفقیت بدست آمده و تاثیر گذاری زیادی اثر وی،در سال 1899 موسسه (باغ_شهرها)پا گرفت که حتی بعد ازوی نیز توسط فردریک آزبورن ( Sir Frederic Osborn) به فعالیتهای خود ادامه داد.

این موسسه بعد از چهار سال توانست اولین زمین خود را در پنجاه کیلومتری لندن برای ساخت باغ شهر در (لچ ورث)به دست آورد،و وی اجرای این طرح را به معماران (پارکر) و(آنون) سپردکه این شهر یکی از نخستین نمونه های شهری با ساختاری متشکل از واحد همسایگی است.

دومین طرح خود رابعداز جنگ جهانی اول،به نام (ولوین)در 21 مایلی لندن به (لوی دوسواسون) برای اجرا واگذار کرد که به لحاظ معماری از کیفیت بهتری نسبت به لچ ورث برخوردار بودو به عنوان اولین شهرک اقماری لندن شناخته شد.این دو شهر الگوهایی برای ساخت شهر، بعدها در اروپا و امریکا مورد استفاده قرار گرفتند.

البته طرحهای اجرا شده این دو شهر کاملا منطبق بر نظریات هاوارد نبودوغالباً گفته شده است که شهرهای باغ مانندی که هاوارد پیشنهاد کرد، ازواقعیات بدوراست واگر هم ساخته شود چون کوچک است مسائل شهرنشینان امروزی را حل نمی کندو هنگامی که از هاوارد درباره این مطلب پرسیدند چنین پاسخ دادکه:

(انسان نباید در طرح های خود بیش از حد واقع گرا باشد،زیرا همیشه مشکلاتی وجود دارند که در نتیجه ، بخش کوچکی از آرزوهای شخصی امکان تحقق پیدا می کنند پس یک طرح باید عظیم متصور شود،زیرا موفقیت کامل آن را نمیتوان پیش بینی کرد.)

اما، هاوارد به خوبی به این موضوع پی برده بود که شهرهای پرجمعیت امروز عمر خود را کرده اند وشهرهای بزرگ آینده باید براساس روش های جدید بنا شوند.

البته در مورد لچ ورث این مطلب شایان ذکر است که رشد جمعیت این شهر با رشد پیش بینی شده هاوارد مطابقت نداشت ومتعهدات مربوط بر پرداخت سرمایه نیز انجام نشد و این طرح کاملا تحقق نیافت.

به پیروی از الگو  باغشهر لچ ورث ، (ریچارد ریمراشمید) باغ شهر (هله راو) را در نزدیکی درسدن در آلمان طراحی کرد که کار اجرائی آن در 1909 آغاز شد.

 

- لامپونیانی، ویتوریومانیاگولا، معماری و شهرسازی در قرن بیستم،ترجمه لادن اعتضادی،چاپ دوم،تهران:دانشگاه شهید بهشتی ،1386.

- گیدیون ، زیگفرد، فضا،زمان، معماری ،ترجمه منوچهر مزینی ،چاپ ششم ، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی ،1383.

-بیانیه باغشهر-هاوارد ،ابنزرد